Rối loạn phổ tự kỷ là gì?
Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một rối loạn não xảy ra ngay từ những năm đầu đời. Nó ảnh hưởng đến giao tiếp, tương tác xã hội và đi kèm với các hành vi hoặc sở thích lặp lại.
2Các Dấu hiệu & Triệu chứng của Rối loạn Phổ Tự kỷ là gì?
Trẻ em bị ASD thường gặp vấn đề với:
Ngôn ngữ cơ thể và giao tiếp bằng mắt
Tương tác xã hội
Xây dựng và duy trì các mối quan hệ
Cảm giác đầu vào
Hành vi cứng nhắc
Sở thích mãnh liệt và bất thường
Ở trẻ mới biết đi, cha mẹ có thể nhận thấy:
Chậm nói
Chỉ sử dụng một vài cử chỉ (vẫy tay, vỗ tay, chỉ tay)
Không trả lời khi có ai đó gọi tên
Tránh giao tiếp bằng mắt
Không chia sẻ niềm vui hoặc sở thích với người khác
Những cách di chuyển bất thường của bàn tay, ngón tay hoặc toàn bộ cơ thể
Rất tập trung hoặc gắn bó với các đối tượng bất thường
Ít hoặc không bắt chước người khác hoặc giả vờ
Sở thích giác quan bất thường
Những hành vi chẳng hạn như lặp đi lặp lại mọi thứ hoặc sắp xếp các đồ vật
Các triệu chứng nhẹ hơn có thể không được nhận ra cho đến khi trẻ lớn hơn và gặp vấn đề với:
Hình thành tình bạn
Giả vờ chơi
Biết cách hành động trong các tình huống xã hội khác nhau
Sở thích bất thường, mãnh liệt trong các chủ đề hoặc hoạt động cụ thể
Không phải trẻ nào bị ASD cũng các dấu hiệu và triệu chứng giống nhau. Nhiều trẻ sẽ có nhiều triệu chứng khác nhau, chẳng hạn như chậm phát triển ngôn ngữ, các vấn đề về tư duy và học tập, hạn chế về hành vi. Vì lý do này, chứng tự kỷ còn được gọi là “phổ tự kỷ”.
3Làm thế nào để chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ?
Nhận thức của cộng đồng về các dấu hiệu của chứng tự kỷ và các công cụ sàng lọc mới đã giúp việc xác định sớm chứng tự kỷ trở nên dễ dàng hơn. Các bác sĩ tìm kiếm các dấu hiệu và triệu chứng ở mỗi lần kiểm tra sức khỏe, hỏi thăm về những lo lắng mà cha mẹ gặp phải và làm xét nghiệm sàng lọc khi khám định kỳ 18 tháng và 2 năm.
Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào, các bác sĩ sẽ đề nghị đánh giá đầy đủ hơn. Điều này thường liên quan đến một nhóm chuyên gia. Nhóm có thể bao gồm:
Bác sĩ y khoa điều trị rối loạn phát triển
Nhà tâm lý học
Nhà trị liệu vận động và nhà trị liệu ngôn ngữ
Họ sẽ quan sát và đánh giá đứa trẻ để hiểu ngôn ngữ/giao tiếp, suy nghĩ, cảm xúc, sự phát triển, sức khỏe thể chất, kỹ năng xã hội và kỹ năng tự lực của trẻ. Các chuyên gia cũng sẽ hỏi gia đình về mối quan tâm của ba mẹ, sự ra đời, lớn lên, phát triển, hành vi và lịch sử gia đình của đứa trẻ.
Bài viết liên quan: Khi nào trẻ chậm nói trở nên đáng lo ngại? Dấu hiệu ba mẹ cần can thiệp và tìm sự giúp đỡ của chuyên gia
4Nguyên nhân gây ra ASD?
Nguyên nhân chính xác của ASD vẫn chưa được tìm ra. Nhiều khả năng cho rằng có nhiều yếu tố kết hợp với nhau dẫn đến những thay đổi trong cách phát triển của não bộ trước khi một đứa trẻ được sinh ra. Bằng chứng rõ ràng nhất dựa vào bộ gen của một người.
Những yếu tố khác, chẳng hạn như các vấn đề trong khi mang thai hoặc khi sinh, có thể đóng một vai trò nhất định. Nhiều trẻ em mắc chứng ASD cũng bị khuyết tật trí tuệ.
Vắc xin không gây ra chứng tự kỷ.
5Rối loạn phổ tự kỷ được điều trị như thế nào?
Điều trị cho trẻ mắc ASD càng sớm càng tốt. Tùy thuộc vào nhu cầu của trẻ, việc điều trị có thể bao gồm liệu pháp hành vi, liệu pháp ngôn ngữ, liệu pháp vận động, thuốc và trợ giúp thêm về học tập. Mục đích là giúp trẻ em:
Giao tiếp tốt hơn
Chơi với những người khác và học các kỹ năng xã hội
Giảm bớt các hành vi lặp đi lặp lại hoặc xấu
Cải thiện học tập
Được an toàn và chăm sóc cơ thể của họ
Các bệnh viện, trung tâm y tế và phòng khám cung cấp dịch vụ sức khỏe cho trẻ em thường có các dịch vụ dành cho trẻ em mắc ASD. Cả hai phòng khám sức khỏe hành vi công và tư đều có thể có các dịch vụ cụ thể cho trẻ. Các trung tâm tự kỷ có trụ sở trong cộng đồng có thể cung cấp một số dịch vụ tốt cho trẻ em mắc ASD.
Đôi khi thuốc được sử dụng để điều trị các triệu chứng như hung hăng, tăng động và kém chú ý, lo lắng, trầm cảm và các vấn đề về giấc ngủ.
Không có nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích của các phương pháp trị liệu đối với ASD – chẳng hạn như thay đổi chế độ ăn uống, thuốc bổ sung, âm nhạc, nghệ thuật và các liệu pháp liên quan đến động vật. Ba mẹ cần cung cấp cho bác sĩ về bất kỳ liệu pháp nào khác mà ba mẹ đang sử dụng hoặc đang cân nhắc để thảo luận về những rủi ro và lợi ích có thể có.
6Ba mẹ có thể làm gì giúp gì con mình?
Nếu trẻ được chẩn đoán mắc ASD, hãy liên hệ các dịch vụ hỗ trợ để được giúp đỡ. Bác sĩ và các chuyên gia có thể giúp ba mẹ có định hướng đúng trong việc điều trị bệnh cho con. Có rất nhiều trường hợp trẻ mắc tự kỷ mức độ nhẹ đến trung bình đã có thể theo học ở các trường phổ thông sau khi được học tại các trung tâm dành cho trẻ tự kỷ. Hoàn toàn có thể có tiên lượng tốt nếu trẻ có trí tuệ cao, ngôn ngữ có chức năng, ít có những triệu chứng hành vi kỳ lạ và được can thiệp sớm.